Bình Gốm Hoa Lam vẽ thiên nga

1.Nguồn gốc bình gốm hoa lam vẽ thiên nga

Chiếc bình gốm thuộc sưu tập độc bản trong tàu cổ Cù Lao Chàm khai quật vào năm 1999 – 2000. Số lượng hiện vật trong con tàu Cù Lao Chàm với hơn 240 nghìn, không kể hàng vạn mảnh vỡ, hàng nghìn hiện vật đã bị trục vớt trước khi khai quật khảo cổ là một con số khổng lồ.

Hiện vật gốm tàu cổ Cù Lao Chàm phản ánh rõ nét sự phát triển mạnh mẽ của các loại đồ gốm xuất khẩu với kiểu dáng, loại men và hoa văn rất phong phú, đặc sắc, đóng góp tích cực vào truyền thống riêng biệt của gốm Việt Nam.

Bình gốm hoa lam vẽ Thiên Nga là hiện vật gốm có kích thước lớn nhất trong sưu tập độc bản được khai quật tại tại tầu đắm Cù Lao Chàm, đỉnh cao của kỹ thuật và nghệ thuật chế tạo đồ gốm thời Lê sơ, là sản phẩm tiêu biểu cho đồ gốm xuất khẩu của Việt Nam (thế kỷ XV).

Chiếc bình gốm này được sản xuất tại làng gốm Chu Đậu nay thuộc xã Thái Tân, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương) là một trung tâm Sản xuất gốm lớn nhất của nước ta, ra đời vào thế kỷ XIV và phát triển, rực rỡ nhất vào thế kỷ XV - XVI, chuyên sản xuất gốm cao cấp, phục vụ cho tầng lớp quý tộc và xuất khẩu ra nước ngoài.

Xem thêm: Ấn đồng

2. Kích thước, hình dáng của bình gốm

2.1. Kích thước

Bình cao: 56,5cm; đường kính miệng: 23,8cm;đường kính đáy: 25,8 cm. Bình miệng loe tròn, thân phình, thuôn dần xuống đáy. Bình mầu trăng vẽ hoa lam, bao gồm 7 băng hoa văn: hoa dây, cánh sen kép trong Có xoắn ốc, vận mây dải hành khách, thiên nga, sóng nước, lá đề, phong cảnh, lá đề xen lẫn bốn chim Thiên Nga với các tư thế bay đậu khác nhau.

2.2. Họa tiết độc đáo

Trên bình gốm là thể hiện của những hình vẽ, đường nét, hoa văn khắc họa đậm nét truyền thống của đất nước Việt Nam từ thuở sơ khai, là những hoa dây, cánh sen kép xoắn ốc, những dải mây, sóng nước...

Đặc biệt là 4 con chim Thiên Nga rất sống động, mang thần thái rõ nét, khác biệt nhau: Con thì hướng đuôi lên, cổ thì tạo thành góc vuông về phía trước, trông như đang rất chăm chú quan sát; Con thì đang chao liệng giữa không trung mênh mông, rộng lớn.

Những nét vẽ trên bình gốm hoa lam vẽ Thiên Nga được các nghệ nhân tay nghề cao khắc họa lên đó trông hết sức tinh tế và mềm mại. Ngoài ra, không chỉ dừng lại ở đó mà những hoa văn khác, những cảnh sơn thủy, cây cỏ, ruộng đồng... cũng góp phần tô điểm cho vẻ đẹp của loại bình gốm này.

3. Nét trang trí thoát khỏi khuôn khổ quen thuộc thường thấy

Điểm đặc biệt hơn, những nét tô điểm trên bình gốm đã thoát ra khỏi những khuôn khổ quen thuộc thường thấy trên nhiều loại gốm sứ khác. Đây chính là một trong những đề tài về bình gốm hoa lam vẽ. Thiên Nga khiến cho nhiều người có niềm đam mê lớn về gốm sứ, nhiều nhà nghiên cứu, khảo cổ phải tập trung tìm tòi, khám phá.

Những đề tài trang trí ở đây đã thoát ra khỏi khuôn mẫu của đề tài kinh điển được thể hiện mang tính phóng khoáng, sáng tạo, đậm yếu tố dân gian, truyền thống vùng đồng bằng châu thổ Bắc Bộ.

Đây được đánh giá như là sự phát triển vượt bậc của việc trang trí gốm sứ nghệ thuật, tay nghề đã vớt rất xa, xét về độ tinh xảo cũng như về chất lượng của gốm sứ so với các thời trước. Chiếc bình gốm này là một tác phẩm gốm nghệ thuật độc đáo, vật chứng tiêu biểu của gốm truyền thống Việt Nam thế kỷ XV.

Xem thêm: Cây Đèn Đồng Hình Người Quỳ

Thoát khỏi khuôn mẫu của Trung Hoa

Với chiếc bình gốm hoa lam vẽ thiên nga này, từ kiểu dáng, kích thước cho đến trang trí là một minh chứng đỉnh cao của dòng gốm hoa - Những đề tài trang trí ở đây chẳng những đã thoát ra khỏi khuôn mẫu của đề tài kinh điển Trung Hoa mà còn được thể hiện tính phóng khoáng, sáng tạo, đậm chất dân gian, hồn quê đất Việt vùng đồng bằng châu thổ Bắc Bộ.

Qua những đề tài thể hiện trên bình gốm cho ta hình dung về một vẻ đẹp của quê hương đất nước Việt Nam thời Lê Sơ thế kỷ XV, một quốc gia hùng mạnh ở Đông Nam Á thời bấy giờ.

Chiếc bình gốm này xứng đáng là một tác phẩm gốm nghệ thuật độc đáo, vật chứng tiêu biểu của nghề gốm truyền thống Việt Nam ở thế kỷ XV.

Để hiểu rõ hơn về các bảo vật quốc gia Việt nam mời các bạn theo dõi các bài viết tại mục: Di sản bảo vật