Khám phá hội Lim Bắc Ninh, quê hương của làn điệu dân ca quan họ

Là hội của những làng xã cổ nằm quanh khu vực núi Lim, thuộc huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, hội Lim chính là điểm đến thu hút hàng ngàn lượt khách ghé thăm, để khám phá nét văn hóa nghệ thuật và tín ngưỡng tâm linh của người dân vùng đất dân ca quan họ.

Hội Lim bắt nguồn từ đâu?

Lịch sử hình thành của hội Lim được kể lại với rất nhiều câu chuyện. Có quan niệm cho rằng: Lễ hội này xuất phát từ hội hát, hội chùa, liên quan tới tiếng hát của chàng Trương Chi – dựa trên câu chuyện truyền thuyết về tình yêu của Trương Chi – Mỵ Nương.

Hội Lim vốn có lịch sử lâu đời, trở thành hội vùng (hội hàng tổng) vào thế kỷ XVIII. Khi quan Nguyễn Đình Diễn – vị quan trấn thủ xứ Thanh Hoá (ông là người thôn Đình Cả, Nội Duệ, xứ Kinh Bắc, tỉnh Bắc Ninh) đã cống hiến nhiều công lao to lớn cho triều đình, được vua phong thưởng nhiều bổng lộc và tự hiến đất đai, ruộng điền, tiền của cho tổng Nội Duệ để tu sửa đình chùa, mở mang hội hè, ca hát, vui chơi, gìn giữ thuần phong mỹ tục của quê hương. Ông còn cho xây dựng trước lăng mộ của mình, đặt tên là lăng Hồng Vân trên đỉnh núi Lim.

Vì có nhiều công lao như vậy, nên khi ông mất, nhân dân tổng Nội Duệ đã tôn thờ ông làm hậu thần, hậu Phật hàng tổng. Trên bia mộ lăng Hồng Vân ở đình thôn Đình Cả, người ta khắc tên Hồng Vân từ bi ký niên đại Cảnh Hưng 30 (1769) để thể hiện rõ lai lịch, công lao với đất nước của ngài. Việc thờ phụng hậu hàng tổng Nguyễn Đình Diễn được tổ chức hằng năm, vào hai dịp ngày sinh và ngày giỗ tại lăng Hồng Vân và chùa Hồng Ân trên núi Lim.

Hội Lim tồn tại xuyên suốt thế kỷ XIX và nửa đầu thể kỷ XX. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống Mỹ cứu nước khiến lễ hội không được mở trong nhiều thập kỷ. Ngày nay, hội được mở vào ngày 13 tháng Giêng âm lịch hằng năm, là một trong những lễ hội được tổ chức công phu, hoành tráng trong nước.

>>> Xem thêm: Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ hội chùa Hương

Có những nghi thức gì?

Đồi Lim được chọn lựa làm trung tâm diễn ra lễ hội. Ở đây có chùa Lim - nơi thờ người sáng lập tục hát quan họ, đó là ông Hiếu Trung Hầu. Hội được tổ chức tại 3 xã xung quanh là: xã Liên Bão, xã Nội Duệ và thị trấn Lim. Hội kéo dài trong khoảng 3 ngày (bắt đầu từ ngày 12 tháng Giêng và kết thúc vào 14 tháng Giêng âm lịch hằng năm), trong đó phần hội tập trung chính vào ngày 13 với nhiều hoạt động độc đáo, đặc sắc.

Khai hội là một lễ rước. Những người trong đoàn rước là dân địa phương, được mặc một bộ lễ phục thời xưa với nhiều màu sắc rực rỡ. Trong ngày 13 tháng Giêng (ngày lễ chính), có các nghi thức rước, tế lễ thành hoàng làng, vị danh thần của quê hương như dâng hương cúng Phật, cúng bà mụ Ả ở chùa Hồng Ân, thờ ông Nguyễn Đình Diễn tại lăng Hồng Vân và nhiều danh thần khác... Bên cạnh đó còn có nhiều trò chơi mang âm hưởng dân gian như nấu cơm, dệt cửu, đấu vật, đấu cờ người… Đặc sắc nhất vẫn là phần Hát dân ca quan họ.

Vùng đất Kinh Bắc tự hào khi có một phong tục truyền thống xa xưa làm say đắm bao lòng người dân bốn phương và cả du khách nước ngoài, đó là văn hóa hát dân ca – di sản văn hóa phi vật thể của cả dân tộc Việt Nam. Hát dân ca quan họ diễn ra từ ngày đầu tiên – 12 tháng Giêng tại sân chùa Hồng Ân, các trại Quan họ và khắp các cửa chùa, đền đình quanh đó. Các liền anh, liền chị có thể hát ở bất cứ đâu như: Hát trong nhà, hay trên những chiếc thuyền thúng bồng bềnh trên sông, hồ - dấu tích xưa của dòng Tiêu Nương, một thời vang lên tiếng hát thể hiện tình yêu của chàng Trương Chi dành cho nàng Mỵ Nương xinh đẹp.

Đến hẹn lại lên, các liền anh áo the khăn xếp, các liền chị áo mớ bẩy mớ ba, đầu đội nón quai thao cùng nhau trao những lời hát, làn điệu thân tình, nồng thắm, tinh tế, nhằm bày tỏ tình yêu đôi lứa. Nếu bạn có dịp được thưởng thức khúc hát do chính những nghệ nhân của vùng đất Bắc Ninh thể hiện, chắc chắn khiến bạn vấn vương mãi không rời:

Lấy than, quạt nước, tiễn trà người xơi.

Trà này ngon lắm người ơi,

Người xơi một chén cho tôi bằng lòng.

Và đến lúc chia tay, lời ca dao lại cất lên như níu giữ bước chân người ở lại:

Người ơi, người ở đừng về…

>>> Xem thêm: Lễ hội đền Hùng, nơi lưu giữ giá trị linh thiêng

Hy vọng qua bài viết mà chúng tôi vừa tổng hợp, chia sẻ ở trên sẽ giúp quý bạn hiểu rõ hơn về nguồn gốc hình thành và ý nghĩa của hội Lim, tỉnh Bắc Ninh, từ đó thêm trân trọng những giá trị lịch sử lâu đời của đất nước. Chắc chắn trong mỗi chúng ta đều nên trải nghiệm lễ hội truyền thống vô cùng đặc sắc này. Bởi nơi đây không chỉ thể hiện nét duyên dáng, tinh tế của người dân xứ Kinh Bắc, mà còn thể hiện quốc hồn, quốc túy của cả dân tộc, đất nước Việt Nam.

Đừng quên cập nhật những kiến thức hữu ích khác tại phongthuytamnguyen.com. Còn rất nhiều điều thú vị đang chờ đón bạn khám phá. Nếu có bất kỳ thắc mắc, cần được giải đáp về kiến thức phong thủy nhà ở, vật phẩm phong thủy... quý vị vui lòng liên hệ với chúng tôi theo địa chỉ bên dưới, đội ngũ trợ lý của thầy Tam Nguyên sẽ tư vấn, hỗ trợ kịp thời. 

Đã có mặt trên thị trường được hơn 15 năm, là điểm đến tin cậy của nhiều khách hàng. Chúng tôi tự hào mang tới quý vị những dịch vụ tuyệt vời nhất, chất lượng nhất!

Phong thủy Tam Nguyên - Thuận khởi vạn sự hưng!

Công ty TNHH Kiến Trúc Phong Thủy Tam Nguyên

Hotline: 1900.2292

Địa chỉ liên hệ:

• Văn phòng Hà Nội: Lô A12/D7, ngõ 66 Khúc Thừa Dụ, Khu đô thị mới, Cầu Giấy, Hà Nội, Việt Nam
• Văn phòng Quảng Ninh: Số 81 đường Nguyễn Văn Cừ, phường Hồng Hải, TP. Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
• Văn phòng Đà Nẵng: Tầng 12, Tòa ACB, 218 Bạch Đằng, Phường Phước Ninh, Quận Hải Châu, Đà Nẵng
• Văn phòng Thành phố Hồ Chí Minh: Số 38 Hoàng Văn Thụ, Phường 9, Quận Phú Nhuận - TP HCM